Όπως υπάρχουν μέρες που αναρωτιέμαι αν θέλω να σηκωθώ από το κρεβάτι, έτσι υπάρχουν και μέρες που αναρωτιέμαι αν θέλω να γράψω. Στη περίπτωση άλφα, βρίσκομαι ξαπλωμένος με τα μάτια ανοιχτά κοιτάζω το ταβάνι, σκέφτομαι. Στην περίπτωση βου, βρίσκομαι καθισμένος με τα μάτια ανοιχτά, κοιτάζω το πληκτρολόγιο, σκέφτομαι.
Τι είναι αυτό που σε παρακινεί να σηκωθείς ή να ξεκινήσεις; Νταξ, ας εξαιρέσουμε την ανάγκη του να πας να πάρεις σουβλάκια ή την υποχρέωση να καθαρίσεις πάνες ή να χτυπήσεις κάρτα στο εργοστάσιο ελαστικών, που ποτέ δε δούλεψα. Η ανάγκη σε οδηγεί ή η επιθυμία; Κι αν είναι επιθυμία, είναι αναγκαία ή επίπλαστη, απόρροια επίπλαστων καιρών; Κάθε μέρα, πόσος χρόνος μένει για να σκεφτείς κι αν σκέφτεσαι, τι είναι αυτό που σκέφτεσαι; Το πότε θα πας στο σούπερ μάρκετ κι αν έχεις αρκετά χρήματα ή αν αυτό που κάνεις καθημερινά, είναι αυτό που πραγματικά θέλεις;
Όταν συλλάβανε τον Θορώ γιατί δεν είχε πληρώσει τον κεφαλικό φόρο που του αναλογούσε, εκείνος είπε πως, δεν πληρώνω φόρους γιατί δεν ζητάω τίποτα από εσάς. Δεν ζητάω καμία περίθαλψη, καμία σύνταξη, καμία προστασία. Αφήστε με ελεύθερο, θέλω να ζήσω στη φύση, εκεί ανήκω. Δεν ήθελε επίσης να πληρώσει φόρους γιατί δεν ενέκρινε τη δουλεία -νόμιμη τότε- αλλά ούτε τον πόλεμο που έκανε το wanna be ιμπέριουμ Αμέρικα εναντίον του Μέχικο. Ο Θορώ δεν είχε καμία ανάγκη να σκεφτεί τι θέλει να κάνει, γιατί έκανε αυτό που ήθελε κι όταν λειτουργείς ψυχή και σώματι δε σκέφτεσαι τίποτα, είσαι σίγουρος. Στη φυλακή, τον επισκέφτηκε ο καθηγητής του και τον ρώτησε, “Χένρυ, γιατί είσαι εδώ;”. Ο Θορώ τότε τον κοίταξε και του είπε, “Κύριε καθηγητά, εγώ ξέρω γιατί είμαι εδώ, εσείς γιατί δεν είστε εδώ;”. Σε απλή μετάφραση, τι καθηγητής καραγκιόζης είσαι, αν δεν διδάσκεις ελευθερία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια κι αν αυτά δεν τα υποστηρίζεις, ακόμα κι αν σε βάζουν φυλακή.
Φυσικά ο Θορώ όπως κι ο Μακρυγιάννης, όπως και χιλιάδες άλλοι, έξυπνοι, γνώστες, προφήτες, δίκαιοι και ικανοί δεν αποτελούν παρά μόνο ένα κλάσμα επί του συνόλου, μια μικρή πινελιά στον αχανή πίνακα. Ο κόσμος εξελίχθηκε και βαδίζει με βάση το σύνολο των προβάτων, κυρίως των Αμερικανικών. Οι Αμερικάνοι αποτελούν όντως τον πιο προηγμένο λαό του κόσμου κι αν το συντριπτικό τους ποσοστό έχει ως βασική επιλογή την επιδειξιομανής κατανάλωση, υπάρχει η πινελιά Θορώ που ναι μεν μπορεί να αφορά τους λίγους, τους αφορά όμως πολύ. Ο ένας, καμιά φορά, έχει μεγαλύτερη σημασία από το σύνολο αλλά κι αυτός ο ένας από το ίδιο σύστημα θα γεννηθεί.
Ο λόγος που οι Αμερικανοί είναι ο πιο προηγμένος λαός δεν είναι η βαθειά αυτογνωσία, η καλή φυσική τους κατάσταση, η ομοψυχία ή ο αλτρουισμός αλλά η εξοικείωση τους με τη βία και ο εναγκαλισμός αυτής. Θεμέλιος λίθος της Αμερικανικής εξέλιξης δεν υπήρξε η δημοκρατία και η ισότητα αλλά η βία. Οι Αμερικανοί έχουν μάθει να ζουν με τη βία, δια της βίας και λόγω της βίας. Η εξέλιξη τους ήταν ραγδαία γιατί βασίστηκε πάνω στον αφανισμό του άλλου, είτε ο άλλος ήταν ο αυτόχθονος ιθαγενής που κατοικούσε εκεί χιλιάδες χρόνια πριν τον Κολόμβο, είτε ο γείτονας. Ο ελεύθερος ανταγωνισμός και η βία είναι οι κορωνίδες του Αμερικανικού μενταλιτέ που λειτούργησε από την αρχή και λειτουργεί μέχρι και σήμερα, με αρχικό στόχο την επιβίωση και εν συνεχεία, την κυριαρχία. Από το δόγμα του Join or Die που εφάρμοσε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος προς τις αποικίες το 1750 μέχρι το, αν δεν είστε μαζί μας, είστε εναντίον μας, η βία και οι συγκρούσεις που αυτή προκαλεί, γεννά δράματα και διαμάντια, χαράκτηρες και μιάσματα, καλό και κακό, πιο βίαιο και πιο σοφό.
Αυτή τη ζωή μπορείς να τη ζήσεις είτε αποδεχόμενος τη φυσική τάξη των πραγμάτων και τελικά να πεθάνεις από φυματίωση, άκληρος και ενδεχομένως ασεξουαλικός, όπως ο Χένρυ Ντέϊβιντ Θορώ, είτε να τα κάνεις όλα άνω-κάτω αφήνοντας το ανήσυχο, αδηφάγο και γκροτέσκ εγώ σου να υπερισχύσει έναντι του γαλήνιου κελαϊδίσματος των πουλιών. Αν το σύνολο των Αμερικανών που μέχρι σήμερα έχουν ζήσει αντιστοιχούσε σε 100.000 άτομα, οι 99.999 θα έπαιρναν την εκδοχή άνω-κάτω ενώ ο 1, ο άμοιρος Χένρυ, θα έσβηνε σαν σπάνιο φυσικό φως, που ακόμα και σήμερα -ευτυχώς- το θυμούνται εκατομμύρια.
Είναι κατά βάση τραγικό ότι πεθαίνοντας, ότι κι αν έχεις κατακτήσει, αγοράσει ή κλέψει, δεν μπορείς να το πάρεις μαζί σου. Δεν μπορείς να πάρεις ούτε ένα post-it, ούτε μια οδοντογλυφίδα, ούτε ένα πακέτο τυρογαριδάκια. Αν αυτό δεν έχει σκεφτεί ο Θεός για να μας χλευάσει θα έλεγα πως το έχει σκεφτεί ο Woody Allen. Όταν πέθανε ο Bill Gates ο Άγιος Πέτρος τον υποδέχθηκε στην πύλη του Παραδείσου και του έκανε ξενάγηση. Ο Bill είδε καταπράσινους λόφους και λευκούς ναούς και άνδρες σοφούς μέσα στη φύση, σε απόλυτη γαλήνη και ηρεμία να συνομιλούν, να απαγγέλουν ποίηση ενώ αγγελάκια με χρυσά φτέρα πετούσαν στον καταγάλανο ουρανό παίζοντας άρπα.
Όταν τελείωσε η ξενάγηση ο Άγιος Πέτρος ρώτησε τον Bill Gates αν θα ήθελε να δει και την Κόλαση κι εκείνος ξαφνιασμένος ρώτησε, “αλήθεια; μπορώ;”. “Φυσικά”, του απάντησε ο Άγιος και πήραν αγκαζέ τον κάτω δρόμο. Όταν ανοιξαν οι πύλες της κολάσεως ο Bill αντίκρυσε μια μεγάλη μπάρα γεμάτη κόσμο και ποτά και από παντού ακούγονταν ροκ μουσική με εξαιρετική ποιότητα ήχου. Πάνω στη μπάρα ημίγυμνες καλλονές χόρευαν αισθησιακά ενώ υπήρχαν πολλά τραπέζια για πόκερ ή μπιλιάρδο. Φωνές, γέλια, αλκοόλ, ελεύθερο κάπνισμα, βελάκια, σφηνάκια και όλα τα καλά. “Λοιπόν κ. Gates, τι προτιμάτε, Κόλαση ή Παράδεισο;”. Εκείνος ελαφρώς ντροπιασμένος και με το κεφάλι κατεβασμένο ψέλλισε, “Άγιε Πέτρο, πειράζει που θέλω να πάω στη Κόλαση;”. “Αλοίμονο κύριε Gates, ότι θέλετε”.
Μερικούς μήνες αργότερα ο Άγιος Πέτρος πέρασε και πάλι την πύλη της Κολάσεως μαζί με κάποιον ακόμα επισκέπτη κι ο Bill Gates, εμφανώς ταλαιπωρημένος, έτρεξε προς το μέρος του. “Άγιε Πέτρο, Άγιε Πέτρο, μπορώ να σας μιλήσω;”. “Ασφαλώς”, απάντησε ο Άγιος, “τι πρόβλημα έχετε;”. “Άγιε Πέτρο, όταν μου έδειξες την Κόλαση, παντού είχε μουσικές, ποτά, γυναίκες, διασκέδαση, ήταν όλα τέλεια. Έχουν περάσει 2 μήνες από τότε που ήρθα και στο διάστημα αυτό με έχουν μαστιγώσει, με έχουν δείρει, με έχουν βράσει, μου βγάλανε τα νύχια, δουλεύω σα σκλάβος κι όλα είναι μαύρα κι αδιέξοδα, γιατί έτσι;”. Τότε ο Άγιος Πέτρος του είπε, “κύριε Gates, αυτό που είδατε, ήταν demo”.
Πως ζει κανείς τη ζωή του; Με βία ή χωρίς; Με σύνεση ή άνευ; Με demo ή με αλήθεια; Λένε πως υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να παρατηρήσουν τη ζωή και τις συνήθειες κάποιου άγνωστου για 24 ώρες και να προβλέψουν με μεγάλη ακρίβεια το υπόλοιπο της ζωής του. Αν παρατηρούσε κάποιος τέτοιος άνθρωπος εμένα, οι 24 ώρες θα ήταν υπερβολή. Νομίζω 5 λεπτά θα ήταν αρκετά.
Είδα εχθές το “χτύπημα της μέδουσας” ταινία του ’78 με τους Richard Burton, Lino Ventura και Lee Remick. O τηλεκινητικός καταστροφέας του ανθρώπινου γένους Richard -συγγραφέας στο επάγγελμα- αφού μοίρασε ένα σωρό θανατηφόρες ατάκες στην σύζυγο, την οποία και ξεκλήρισε με τη δύναμη του μυαλού του μετά από καμία ώρα, είπε την ατάκα της χρονιάς στη ψυχολόγο Lee Remick που προσπαθούσε αγωνιωδώς να τον ερμηνεύσει. “When you are not obvious, I have hopes for you”. Αυτά.
«μΥδράλιο, ρώσικη σάλατα». © Γιάννης Κακούρης.
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με αναφορά στην πηγή.
