Ο Παύλος Μελάς ήταν γόνος πλουσίας Αθηναϊκής οικογένειας, όμορφος κι ελπιδοφόρος νέος, επιφανές μέλος της καλής κοινωνίας της εποχής, παντρεμένος με τη Ναταλία Δραγούμη με την οποία είχε δύο όμορφα και υγιέστατα παιδιά. Ο πατέρας του ήταν δήμαρχος Αθηναίων και το σπίτι τους ήταν μια έπαυλη επί της Πανεπιστημίου. Εκεί σήμερα στεγάζεται νομίζω κάποιο κεντρικό κατάστημα τραπέζης ή η Αθηναϊκή λέσχη, δεν έχει σημασία. Το όνομα του είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον Μακεδονικό αγώνα καθώς πρωτοστάτησε στην προσπάθεια απελευθέρωσης / εκκαθάρισης της Μακεδονίας από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες σε μια εποχή που όλη η Μακεδονία ελέγχονταν και άνηκε ακόμα στους Οθωμανούς.
Αυτά και άλλα πολλά ντεσού έμαθα χθες βλέποντας ένα δοκιμονδέρ σε κανάλι, την ώρα που ο Άγγελος ροχάλιζε. Τον είχα ταϊσει πάλι σουτζουκάκια κρόνος αλλά και παγωτό, οπότε δικαιούνταν ροχαλητό διαρκείας. Με εκείνα και με τ’ άλλα συγκινήθηκα με την ιστορία του Παύλου που από την μεγάλη αγάπη του για τη Μακεδονία παράτησε τα πάντα και έτρεχε στις βουνοκορφές παραπονούμενος που και που για τα τσαρούχια που τον χτυπούσαν ή την βρεγμένη κάπα που τον βάραινε. Το όνομα κι η επιρροή του Παύλου Μελά αλλά κι ο άδοξος θάνατος του στη μία και μόνη ένοπλη σύγκρουση στην οποία έλαβε μέρος, στην οποία ενδέχεται να σκοτώθηκε κατά λάθος από τους συντρόφους του κατά πως διάβασα, έγινε σημαία στον υπόλοιπο Ελλαδικό τότε κόσμο. Ο θάνατος του διέκοψε τη λήθη τού καναπέ κι ο Μακεδονικός αγώνας ενισχύθηκε τα μάλα, μέχρι που έφτασε στον Α’ Βαλκανικό πόλεμο και την απελευθέρωση μιας μεγάλης γεωγραφικής περιοχής από τους Οθωμανούς. Αυτά και άλλα είδα κι έμαθα εχθές.
Σήμερα όμως, που το έψαξα παραπάνω διάβασα και έμαθα άλλα, πιο ντεσού. Διάβασα άρθρα με ιστορικά ντοκουμέντα και πληροφορίες, με αποσπάσματα από επιστολές και πηγές της εποχής, ακόμα κι από την βιογραφία της Νάτας, της συζύγου τού Παύλου που αφήνουν να διαγραφεί εμφανώς μια άλλη πλευρά ενός εθνικού ήρωα. Ποιός όμως έχει ανάγκη την άλλη πλευρά ενός προσφιλούς εθνικου ήρωα, ουδείς. Εδώ στη Βουλγαρία που δεν έχουν ούτε τη δική μας ιστορία, ούτε το δικό μας βάθος κι αποτύπωμα στο χρόνο, έχουν όλους κι όλους 2-3 εθνικούς ήρωες, μεταγενέστερους των δικών μας Κολοκοτρωναίων και τους τιμούν με χίλιους τρόπους. Όταν είναι η μέρα που τιμούν τον Βασίλ Λέβσκι, σταματάνε άνθρωποι και αυτοκίνητα για 1 λεπτό, όπου κι αν βρίσκονται, παγωτό λέμε. Εγώ την πρώτη χρονιά δεν το ήξερα κι όταν όλοι και όλα σταμάτησαν, προς στιγμή νόμιζα πως μπήκα στη ζώνη του λυκόφωτος και συνέχισα να κουνιέμαι, μέχρι που ένας σχεδόν μου ούρλιαξε, τέτοια πώρωση. Την ημέρα που τιμούν τον Κρίστο Μπότεβ, ηχούν οι σειρήνες, αυτές που έχει κάθε πόλη για να ειδοποιεί τους κατοίκους της να τρέξουν στα καταφύγια. Εκεί έπαθα άλλο κοκομπλόκο καθώς ακούγοντας σειρήνες υπέθεσα πως κηρύχθηκε πόλεμος. Ειδικά γι’ αυτόν τον Λέβσκι σφάζονται με τα Σκόπια για το που είναι θαμμένος και που είναι η σορός του κι αν καταγωγή του ήτο Βουλγάρικη ή Σκοπιανή. Έναν έχουν όλο κι όλο κι ακόμα μετά θάνατον τον τραβολογάνε, εμείς που έχουμε πληθώρα προσωπικοτήτων ούτε έναν δεν τιμούμε. Ούτε μια μέρα τιμής στον αρχαίο πολιτισμό μας δεν έχουμε αποφασίσει να αφιερώσουμε, τεσπά.
Ψάχνοντας πληροφορίες για τον Παύλο Μελά με χάλασε η διαφαινόμενη αλήθεια που δεν έχει και πολύ σχέση με την επιφανειακή, αυτή που απλόχερα μοιράζεται σε ταινίες και σχολεία και κατά βάθος ένας λαός, και δη Βαλκάνιος, έχει μάθει να έχει τόσο ανάγκη για να τονώνει το εθνικό του φρόνημα. Συλλογίστηκα πως στην πραγματικότητα δε μπορώ να ξέρω την ωμή αλήθεια για τίποτα, πράγματα που έχουν περάσει σαν δεδομένα, ονόματα που πια ανήκουν στη σφαίρα των θρύλων, πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε ότι είναι όπως μας τα έχουν πει; Αναρωτηθηκα, πόσο θέλουμε να είμαστε; Νομίζω πολύ. Ο κόσμος χρειάζεται ήρωες και ιδιαίτερα εθνικούς, έχουν τον σκοπό και την επιρροή τους στη συνείδηση μας. Είμαστε όλοι ευάλωτοι σε πατριωτικές ιστορίες του παρελθόντος κι εμείς αλλά κι άλλοι λαοί της γειτονιάς αυτής. Πολύ μου την σπάει που έχουμε εθνικούς ήρωες του παρελθόντος κι όχι του μέλλοντος. Να πάρουμε όλα τα καλά και να πλάσουμε κάποιον ευγενή, διαβασμένο, αλτρουιστή και θαρραλέο, μελλοντικό ήρωα στον οποίο θα θέλουμε να μοιάσουμε κι ο οποίος να μην διαψευστεί ποτέ.
«μΥδράλιο, η ζωή κατά λάθος επίτηδες». © Γιάννης Κακούρης.
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με αναφορά στην πηγή.
