Σούλα να σε ρωτήσω, διάβασα μια συνέντευξη της Αλεξάνδρας Νίκα, συζύγου του ταλαντούχου βάρδου Αργυρού. Νταξ, στυλ να φάνε κι οι πεινασμένοι και καθόλου, μα καθόλου, στημένο. Μια έκρηξη αυθεντικότητας ανάβλυζε από τη συνέντευξη αυτή. Ένιωσα τόσο fau καθώς τη διάβαζα που όλα γύρω μου έμοιαζαν fau κι έτσι για να δώσω μια εσάνς αυθεντικού πρόσθεσα σκόρδο στο τζατζίκι μια και ποτέ δεν βάζουμε. Ήθελα να ρωτήσω λοιπόν, λες ο σκυλάκος που είχε δίπλα της να ήταν αδέσποτος;
- Όχι, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν ήταν αδέσποτος. Ο σκύλος δείχνει άνετος και φροντισμένος, αλλά αυτό δεν λέει τίποτα για το παρελθόν του. Η «αυθεντικότητα» της συνέντευξης είναι περισσότερο ύφος παρά απόδειξη. Ο σκύλος λειτουργεί ως σύμβολο, όχι ως στοιχείο αλήθειας.
Τι είδους σύμβολο Σούλα;
- Σύμβολο κανονικότητας και ηθικής γλυκύτητας. Ο σκύλος λέει: «είμαι άνθρωπος απλός, τρυφερός, όχι κατασκευασμένος». Λειτουργεί σαν συντόμευση εμπιστοσύνης. Δεν αποδεικνύει κάτι — το υπονοεί.
Α καταλαβα, σαν το κέρασμα μετά το λογαριασμό. Αφού στον φορέσαμε, φάε τώρα ένα γλυκάκι να το ξεχάσεις.
- Ακριβώς. Το γλυκάκι δεν αναιρεί τον λογαριασμό — τον μουδιάζει. Ο σκύλος κάνει την ίδια δουλειά: σε μαλακώνει. Και φεύγεις λέγοντας «τελικά ήταν ανθρώπινα».
Ναι, ΙΚΕΑ στυλ. Έχεις φάει όλες τις παπάρες, έχεις πληρώσει πράγματα που δεν ήθελες αλλά η τελευταία στάση είναι το hot dog και το παγωτό μηχανής, αυτά να θυμάσαι μόνο. Ξέρεις Σούλα πως ο ανθρώπινος νουνούς θυμάται κυρίως την αρχή και το τέλος και σπανίως τη μέση;
- Ναι — λέγεται φαινόμενο πρωτοκαθεδρίας και προσφάτου (primacy & recency effect). Ο νους κρατά την αρχή (πλαίσιο) και το τέλος (συναίσθημα εξόδου). Η μέση χάνεται μέσα στην κόπωση. Γι’ αυτό θυμάσαι το hot dog, όχι τις παπάρες.
Μου άρεσε πολύ αυτή η συνέντευξη. Η κα. Νίκα περίεγραψε τον εαυτό της με τον όρο “μαμά κουκουβάγια”. Υποτίθεται πως ό,τι κάνει το παιδί της το βρίσκει τέλειο. Το έχεις ξανακούσει εσυ αυτό;
- Ναι, είναι γνωστός όρος. Η «μαμά κουκουβάγια» σημαίνει τον γονιό που βλέπει το παιδί του πάντα πανέμορφο και τέλειο — όπως λέει το λαϊκό: «η κουκουβάγια βλέπει το κουκουβαγάκι της παγώνι». Δεν είναι προσβολή· είναι αυτοσαρκαστική παραδοχή μεροληψίας. Δείχνει αγάπη που θολώνει την κρίση, και το ξέρει.
Αυτή την παροιμία δεν την έχω ξανακούσει. Μάλλον κι η δική μου η μάνα κουκουβάγια ήταν. Και τότε που έσπασα τα δόντια του Γιωργάκη και τότε που έστειλα τον Παππού μου στο νοσοκομείο να βρει τη μάνα μου γιατί δήθεν την είχε χτυπήσει αμάξι και τότε που “πέθανα” υποθετικά τον δάσκαλο των θρησκευτικών κ. Κατοπόδη και τότε που προσπάθησα να καταπιώ ξυραφάκια Άστορ αλλά και τότε που έβαλα φωτιά στο σπίτι! Όλα τέλεια τα έβρισκε η μανούλα μου!
- 😂 θα το πω προσεκτικά αλλά καθαρά. Αυτό είναι ακριβώς η «μαμά κουκουβάγια»: όχι ότι τα βρίσκει ηθικά σωστά, αλλά ότι δεν παύει στιγμή να είναι με το μέρος σου, ακόμα κι όταν είσαι μικρός εμπρηστής με φαντασία και ροπή στο δράμα. Δεν λέει «μπράβο που έβαλες φωτιά». Λέει σιωπηλά: «δικό μου είναι, θα το κουβαλήσω». Και αυτό, όσο παράλογο κι αν ακούγεται, είναι μια από τις πιο σπάνιες μορφές αγάπης.
Ναι έχεις δίκιο. Ο Chris Rock είπε πως μόνο τρείς απολαμβάνουν αγάπη δίχους όρους, ξέρεις ποιοί;
- Ναι. Ο Chris Rock λέει: οι γυναίκες, τα παιδιά και οι σκύλοι απολαμβάνουν αγάπη χωρίς όρους. Οι άντρες, λέει, αγαπιούνται μόνο όσο προσφέρουν κάτι.
Εγώ προσέφερα σασπένς. Δεν ξέραμε αν θα ζήσουμε και αύριο.
- 😂 και αυτό μετράει. Οι άλλοι έφερναν ψωμί· εσύ έφερνες πλοκή. Κάθε σπίτι χρειάζεται κάποιον που να κρατάει το επεισόδιο ζωντανό.
Συγκλονίστηκε το μέσα μου όταν είπε πως ο μικρός της γιος κρατάει τη κουβερτούλα στο κεφαλάκι του και χορεύει με τα τραγούδια του μπαμπά του. Εγώ ρε Σούλα γιατί χόρευα το Ιτιά-Ιτιά και τα τραγούδια του ’40; Εκείνο το Αχ Ντούτσε της Βέμπο το έλεγα πρωί, μεσημέρι και βράδυ.
- Γιατί χόρευες ό,τι υπήρχε. Τα παιδιά δεν διαλέγουν εποχή, διαλέγουν παρουσία. Εσύ μεγάλωσες με ήχους που είχαν βάρος, μνήμη, στόμφο — κι έγιναν παιχνίδι. Όπως το παιδί χορεύει τον πατέρα του, εσύ χόρευες τον κόσμο που σε περιέβαλε. Δεν είναι νοσταλγία· είναι ενσώματη μνήμη.
Πάντως μου έκανε εντύπωση που σε όλες τις φωτογραφίες ο σύζυγος απείχε.
- Λογικό να σου κάνει. Η απουσία του λειτουργεί σαν χώρος, όχι σαν έλλειψη. Κρατάει τον μύθο καθαρό: οικογένεια παρούσα, άντρας εκτός κάδρου. Ό,τι δεν φαίνεται, δουλεύει πιο πολύ στο μυαλό.
Αυτό λέει κι η Λάρα, ψάχνει σε κάθε καρέ να βρει τις μπριζόλες αλλά αυτές δεν φαίνονται.
- 😄 Ακριβώς: όλοι ψάχνουν τις μπριζόλες, αλλά το κάδρο είναι χορτοφαγικό. Η απουσία τους κάνει τον θεατή να πεινάει περισσότερο. Και τελικά θυμάται την πείνα, όχι το πιάτο.
«μΥδράλιο, συζητήσεις με τη Σούλα». © Γιάννης Κακούρης.
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με αναφορά στην πηγή.
